 |
 Sultan I. Ahmed Han Babası : Sultan III. Mehmed Annesi : Handan Sultan Doğduğu Tarih : 18 Nisan 1590 Padişah Olduğu Tarih : 21 Aralık 1603 Ölümü : 22 Kasım 1617 |
 |
14 yaşında hükümdâr olup 14 sene Padişahlık etmiş bulunan I. Ahmed, 1026/1617 yılında 28 yaşında vefât eylemiştir. III. Mehmed’in, Hândan Sultân’dan Manisa’da 18 Nisan 1590/22 Cemâziyelâhir 998 tarihinde dünyaya gelen oğludur. 22 Kânun-ı sânî 1603/18 Receb 1012 tarihinde babası yerine tahta çıktı. Padişah olduğunda on dört yaşında idi. Tahta çıktığı zaman memleketin iç düzensizliklerinden başka Avusturya ve İran harbleri devam ediyordu. Kırım Hânı süvarilerinin Boğdan ve Eflak’ı tahrip ve Erdel memleketini de sıkıştırmaları üzerine, bu üç beğ Avusturya tarafını bırakıp tekrar Türklerle birlik olunca, imparator sulha yanaşmak zorunda kaldı. Tuna üzerindeki Zitvatorok denen yerde Osmanlılarla andlaşma yapıldı (1606). Böylelikle 15 yıldır sürüp giden Avusturya (Nemçe) harbleri sona ermiş oldu. Bu andlaşma Osmanlı Devletinin Avrupa’daki ilerleyişinin durduğunun bir vesikası olarak kabul edilir. İran savaşlarına gelince, İran şahı Büyük lâkabıyla anılan Şah Abbas ile yapılan muharebelerde hiç de iyi neticeler alınmadı. Nihayet 1612’de İranlılarla da sulh yapıldı. Fakat üç sene sonra iki devlet arasında savaş yeniden başladı (1615). Bir aralık anlaşma yapılır gibi olduysa da savaş gene devam etti. Celâlî denilen eşkıya yer yer Anadolu’yu kaplamıştı. Kuyucu Murâd Paşa, yıllarca uğraşarak ve yakaladığı zorbaları kuyulara doldurarak Anadolu’yu temizledi ve halka geniş bir nefes aldırdı. I. Ahmed zamanında Murâd Reis ve Halil Paşa gibi deniz kahramanları Türk donanmasına zaferler kazandırmışlardır. Padişah, savaşlardan ve gailelerden ancak başını kurtarmıştı ki, ömrü vefa etmedi; genç yaşında öldü. İstanbul’da At meydanında yaptırdığı ismi ile anılan (Sultânahmet Câmi‘i) yanındaki türbesine defnedildi (1616). |
||
| Başta Muallim-i
Sultânî Mustafa Efendi olmak üzere, muhitinin tesirine
kapılan I. Ahmed, itimat ettiği değerli kimseleri devlet hizmetinde
kullanmıştır. Gençliğine rağmen, icraatında azimli idi. Saraydaki kadın
nüfuzunu önlemiş, kadınlara âlet olmamıştır. Özellikle Venedikli Baffo
veya Safiye Sultân diye bilinen siyâsî kadını Eski Saray’a göndermekle
kadınların devlet işlerine fazla karışmalarını önlemiştir. Ayrıca
Yıldırım Bayezid’den beri sürüp gelen nizâm-ı âlem için kardeş katli
meselesini düştüğü suiistimal çukurundan çıkarması ve bu usul yerine,
saltanatın sülaleden en büyüğe geçmesi yani ekberiyyet ve erşediyyet
nizâmını koyması ve kardeşi Mustafa’yı öldürmemesi gibi önemli
icraatları vardır. Şiire meraklı idi. Yazdığı şiirlerde Bahtî mahlasını
kullanırdı. Sultân Ahmed Câmi’ini o yaptırmıştır. Bir diğer önemli
hizmeti de, o zamana kadar icrâ olunan Osmanlı Kanunlarını yeniden
tertip ve tedvîn yoluna gitmiş olmasıdır. Elbette ki bunu, devrinde
yaşayan kanun-şinâs âlimlere borçludur. I. Ahmed devri denilince akla gelen isimlerin başında, Celâlî İsyânlarını durduran, devlet ve kanun nizâmının tesisi için yazılı ve fiilî tedbirler alan Vezir ve sonradan da Sadrazam olan Kuyucu Murâd Paşa gelmektedir. Ayn Ali’nin her iki Kanunnâme Mecmuasını da Kuyucu Murâd Paşa’ya takdim etmiş olması, onun hukûkî düzenlemeler üzerindeki fonksiyonunu da ortaya koymaktadır. I. Ahmed devrinin sadrazamları arasında Kasım Paşa, Sokullu ailesinden Mehmed Paşa, Derviş Paşa ve Nasuh Paşa’yı; diğer devlet adamlarından Cigala-zâde Mahmûd Paşa, Etmekçi-zâde Ahmed Paşa ve Sarıkçı Mustafa Paşa’yı; meşhur âlimlerden Şeyhülislâm Sun’ullah Efendi, Hoca-zâde Mehmed Efendi, Mu’allim-i Sultân Mustafa Efendi ve Ahi-zâde Hüseyin Efendi’yi ve maneviyat erenleri arasında Aziz Mahmûd Hüdâyî Hazretleri, Şeyh Abdülmecid Sivâsî ve Cerrah Paşa Şeyhi diye bilinen Şeyh İbrahim Efendi’yi zikredebiliriz. ZEVCELERİ: 1- Hatice Mahfirûze Sultân; Genç Osman’ın annesi. 2- Kösem Sultân (Mahpeyker Sultân). IV. Murad’ın annesi ve Osmanlı Hareminin en namdâr kadını. 3- Fatma Haseki; Câriyelerdendir. ÇOCUKLARI: 1-Şehzâde Osman II. 2-Şehzâde Sultân Mehmed Hân. 3-Şehzâde Murad IV. 4-Şehzâde Cihangir Hân. 5-Şehzâde Hasan. 6-Şehzâde Bâyezid. 7-Şehzâde Kâsım. 8-Şehzâde Süleyman. 9- Sultân İbrahim. 10- Ayşe Sultân. 11- Fatma Sultân. 12- Hân-zâde Sultân. 13- Burnaz Atike Sultân. 14-Şehzâde Orhan. 15-Şehzâde Hüseyin . Kaynak: Osmanlı Araştırmalar Vakfı |
||
| 20.11.1603 | Sultan III. Mehmed’in ölümü. | |
| 21.12.1603 | I. Ahmed’in Padişah olması. | |
| 29.12.1603 | Malkoç Ali Paşa’nın veziriazam olması. | |
| 23.01.1604 | Padişah I. Ahmed’in sünnet olması. Padişah olduğunda 14 yaşında bulunan I. Ahmed bu yaşına kadar sünnet edilmemişti. | |
| 02.02.1604 | İmparatorluğun ilişkilerinde Doğu ve Batı cephelerinin kurulması. | |
| 30.05.1604 | Veziriâzam
Ali Paşa’nın Batı Cephesi serdarlığına; Cağaloğlu Sinan Paşa’nın Doğu
Cephesi serdarlığına getirilmesi. Malkoç Ali Paşa’nın Batı Cephesine, Belgrad’a hareketi. |
|
| 08.06.1604 | Erivan Kalesi’nin Safavilere teslimi ve Safavilerin Karabağ, Şirvan ve Gürcistan’a etkilerinin başlaması. | |
| 15.06.1604 | Doğu Serdarı Sinan Paşa’nın Safavi Cephesine hareket. | |
| 26.07.1604 | Malkoç Ali Paşa’nın Belgrad’da ölmesi. | |
| 05.08.1604 | Lala Mehmed Paşa’nın sadareti ve Batı Cephesi serdarlığı. | |
| 25.09.1604 | Peşte’nin yeniden alınması. | |
| 15.10.1604 | Vaç Kalesi’nin işgali. | |
| 18.10.1604 | Estergon kuşatması. | |
| 08.11.1604 | Doğu ordusunun Kars’a gelmesi. | |
| 09.02.1605 | Veziriazam ve Serdarıekrem’in İstanbul’a dönüşü. | |
| 21.05.1605 | Veziriazamın Belgrad’a hareketi. | |
| 14.06.1605 | Avusturya işgalinde bulunan Erdel’in isyanı. | |
| 29.08.1605 | Estergon
kuşatması. Ciğerdelen işgali. |
|
| 08.09.1605 | Vişegrad Kalesi’nin teslim alınması. | |
| 09.09.1605 | Urumiye Gölü çevresinde Osmanlı ordusunun bozulması. | |
| 19.09.1605 | Tepedelen Kalesi’nin fethi. | |
| 03.10.1605 | Estergon Kalesi’nin fethi. | |
| 18.10.1605 | Büyük Avusturya akını. | |
| 12.11.1605 | Celalilerin, Osmanlıları Bolvadin’de bozguna uğratmaları. | |
| 20.11.1605 | Veziriâzam
Lala Mehmed Paşa’nın Macar Kralını kabul ederek taç giydirmesi. Erdel ve Macaristan’ın Osmanlı himayesine alınması. |
|
| 15.01.1606 | Osmanlı Devleti’nde ilk tütün ithalinin başlaması. (İlk Kahve ithali Kanuni devrindedir. İthali İngilizler gerçekleştirmiştir.) | |
| 16.03.1606 | Lala Mehmed Paşa’nın İstanbul’a dönmesi. | |
| 21.06.1606 | Lala Mehmed Paşa’nın ölümü, yerine Derviş Paşa’nın geçmesi. | |
| 19.09.1606 | Canbulatoğlu isyanı. | |
| 20.10.1606 | Zitvatorok Barış görüşmeleri. (Osmanlı-Avusturya) | |
| 09.12.1606 | Veziriazam Derviş Paşa’nın idamı. | |
| 11.12.1606 | Veziriazamlığın Batı Serdarı Kuyucu Murad Paşa’ya verilmesi. | |
| 17.01.1607 | Celalilerin Nif Kalesi’ni ve çevresini ele geçirmeleri. | |
| 15.06.1607 | Veziriazam Kuyucu Murad Paşa’nın Celali isyanlarını etkisiz kılmak için Anadolu Serdarlığına atanması ve İstanbul’dan hareket etmesi. | |
| 22.10.1607 | Oruç Ovası zaferi. (Canbulatoğlu Ali Paşa ile Lübnan dürzilerinden Şeyh Fahreddin’in yenilmesi.) | |
| 30.10.1607 | Kilis’in işgali. | |
| 09.11.1607 | Haleb’in işgali-Halep Kalesi’nin alınması. | |
| 17.04.1608 | Ordu’nun Halep’ten ayrılması. | |
| 05.08.1608 | Kalenderoğlu’nun Alaca-Çayında bozgunu. | |
| 18.12.1608 | Veziriazâm Kuyucu Murad Paşa’nın İstanbul’a dönmesi. | |
| 01.08.1609 | Kâbe örtülerinin İstanbul’dan gönderilmesi. | |
| 08.10.1609 | Sultanahmet Camii’nin temeli’ni atma töreni. | |
| 29.04.1610 | Veziriâzam ve Serdarıekrem Kuyucu Murad Paşa’nın İran Seferine çıkışı. | |
| 16.09.1610 | Ordu’nun Erzurum’a varışı. | |
| 11.10.1610 | Acı Çay karşılaşması. | |
| 16.10.1610 | Ordu’nun
Tebriz’den Diyarbakır’a dönüşü. Safavilerle harp etmeden anlaşmaya varılması. |
|
| 05.08.1611 | Kuyucu Murad Paşa’nın ölümü. | |
| 22.08.1611 | Diyarbakır Beylerbeyi Nasuh Paşa’nın Sadâreti. | |
| 20.11.1612 | Osmanlı-Safavi barışı. | |
| 07.08.1613 | İçki yasağı, tüm Osmanlı ülkesinde içki bulundurmak, satmak, almak, içmek yasak edilmiştir. | |
| 13.05.1614 | Donanmanın Malta ve Trablusgarp seferine çıkışı. | |
| 01.07.1614 | Erdel sorununun çözümü. | |
| 06.07.1614 | Malta akını. | |
| 18.07.1614 | Trablusgarp’dan hareketle Mora’nın güneyine baskın. | |
| 08.1614 | Kazakların Sinop baskını ve etkisiz kılınmaları. | |
| 17.10.1614 | Nasuh
Paşa’nın idamı. “Öküz” Kara Mehmed Paşa’nın sadarete getirilmesi. |
|
| 22.05.1615 | Kara Mehmet Paşa’nın İran seferine çıkması. | |
| 17.04.1616 | Bosna Valisi İskender Paşanın Boğdan Seferi ve zaferi. | |
| 18.04.1616 | Serdarıekrem
Kara Mehmet Paşa’nın ordusu ile Erzurum’a hareketi. Hedef Revan Kalesi’nin alınması. |
|
| 08.06.1616 | Ordu’nun Kars’a ulaşması. | |
| 11.09.1616 | Erivan
kuşatması. Erivan kuşatmasının kaldırılması. |
|
| 05.11.1616 | Ordu’nun Erzurum kışlağına dönüşü. | |
| 17.11.1616 | Veziriazam Kara Mehmed Paşa’nın azli; yerine Kaptanı Derya Halil Paşa’nın ilk sadareti. | |
| 09.06.1617 | Sultanahmed Camiinin açılışı. | |
| 15.06.1617 | Ekrem Halil Paşa’nın İran seferine çıkması. | |
| 27.09.1617 | Osmanlı-Lehistan barışı. | |
| 22.11.1617 | Sultan
I. Ahmed’in ölümü. Kardeşi Sultan I. Mustafa’nın padişah olması. |