Sultan III. Mehmed Han
Babası : Sultan III. Murad
Annesi : Safiye Sultan
Doğduğu Tarih : 26 Mayıs 1566
Padişah Olduğu Tarih : 27 Ocak 1595
Öldüğü Tarih : 22 Aralık 1603
III. Mehmed, II. Murad’ın Sâfiye Sultân’dan 1566’da dünyaya gelen oğludur. Babasının vefâtı üzerine sancak beyliğinden Osmanlı Padişahlığı tahtına oturan son şehzâde olarak 1595’de Manisa’dan gelerek İstanbul’da cülûs etti. Her padişah döneminde olduğu gibi, son zamanlarda âdet haline gelen yeniçerilerin baş kaldırmaları ve bahşiş talebi kavgaları bunda da meydana geldi. Ferhad Paşa’nın gayretleriyle zorbalar bastırıldı. Ancak Avusturya seferi uzayıp gidiyordu. Sadrazam Sinan Paşa, Eflak üzerine yürüdü; Bükreş’i aldı; ancak Yergöğü’nde dehşetli bir mağlûbiyet tattı.

Padişah Hocası Hoca Sa’deddin Efendi, Sinan Paşa’nın fikrine katılarak Padişahın bizzat sefere katılmasını arzu ediyordu. Bu arada vefat eden Sinan Paşa’nın yerine Damad İbrahim Paşa veziriazam olmuştu. Nihâyet Yeniçerilerin de teşvikiyle 21 Haziran 1596/24 Şevval 1004’de Padişah sefere çıkmak üzere hareket etti. Eğri Kalesi kuşatılıp feth olundu ve bu sebeple III. Mehmed Eğri Fâtihi olarak anıldı. Daha sonra Macarların Kereşteş dedikleri Haçova’da zor da olsa büyük bir zafer kazanıldı. Bunda Hoca Sa’deddin’in büyük bir rolü vardı. Harpten dönen Padişah, Hoca Sa’deddin ve çevresindeki insanların tesiriyle Cığala-zâde’yi sadrazamlığa getirdi. Ancak hem Kırım Han’ı Gâzî Giray’ı azledip Kırım’da fitne çıkarmasıyla ve hem de muharebe gününün ertesi günü askeri yoklatarak dâhilde ihtilâfların ve isyânların baş göstermesine vesile olmasıyla fayda yerine zarar getirdi. Gerçekten Cağaloğlu Sinan Paşa’nın bu hareketleri neticesinde Anadolu’da Celâlî denilen eşkıya isyanları memleketi kasıp kavurmaya başladı. 1008/1599 yılında Damad İbrahim Paşa yeniden Sadrazamlığa getirildi. Nemçe Harbi sürüp giderken Tiryaki Hasan Paşa ve Kuyucu Murad Paşa, Avrupa’da mühim zaferlere imza basıyorlardı. Uyvar üzerine gidilmesi de bu tarihlerde oldu.
Bütün bu zorluklar içinde bir de İran Şahı andlaşmayı bozdu ve Osmanlı Devleti’ne harb ilan etti. Anadolu’yu Celâlî isyanları kasıp kavuruyordu. Osmanlı Devleti bu karışıklıklar ve ihtilâller içinde iken III. Mehmed 1603’de dünyaya gözlerini yumdu. Oğlu Mahmûd’un katli, Celâlî isyanları ve bunları tahrik eden Safeviler karşısında ordunun başarılı sonuçlar alamaması, III. Mehmed’in ölümüne sebep olan en önemli olaylardı.

III. Mehmed, sancağa çıkan ve oradan padişahlığa gelen son Osmanoğludur. Fıtraten zayıf iradeli ve saf idi. Vehhâmdı. Anası Sâfiye Sultân’ın müthiş tesiri altında kalıyordu. Babası gibi III. Mehmed de, kardeş katli meselesini en çok suiistimal eden padişahlardan biriydi. 19 kardeşini, aldığı zayıf fetvâlara dayanarak idam ettirdi. Bu arada, başkalarıyla ittifak ettiği ve yazışmalarda bulunduğu jurnallenen oğlu Şehzâde Mahmûd’u da idam ettirdi; sonra da jurnalleyen insanların hayatına son verdi.

III. Murad devrinde de babasının zamanında olduğu gibi, devamlı bir duraklama ve hatta gerileme alâmetleri kendini göstermektedir. Düzenli kanunnameler yerine, devletin merkez teşkilâtında ve özellikle ülü’l-emrin temelini teşkil eden Padişah ve vezirlerde görülen şer‘-i şerife muhâlif halleri siyâsetnâmeler ile âlimler ikaz ve irşâd eylemişlerdir. Taşra teşkilâtında meydana gelen zulümleri ve haksızlıkları ise, ya yerli âlimler merkeze bildirmişler veya halkın tazallüm ve şikâyeti üzerine merkez teşkilâtı taşra memurlarına adalete ri‘âyet etmeleri için emirnâmeler göndermişlerdir. İşte Celâlî isyanlarının ortaya çıkış sebebi de budur.

Adâletnâme, devlet otoritesini temsil eden görevlilerin, re`âyaya karşı bu otoriteyi kötüye kullanmaları ve kanun, hak ve adâlete aykırı davranmaları halinde, ülü’l-emrin hakkı ve kanunu hatırlatıcı mâhiyette düzenlediği hukukî düzenlemelerine denir. Osmanlı Devleti’nde padişahın hükmü tarzında kendisini göstermiştir.

Osmanlı Devleti’nde, mezâlim divanının yerini Divan-ı Hümâyûn aldığı gibi, kanunnameler ve tezkire'lerin yerini de adâletnâmeler almıştır. Yani Divan-ı Hümâyûnda mazlûmların şikâyeti bizzat dinlendiği gibi, Divan görüşmelerini Kasr-ı Adâlet veya Adâlet Köşkü denilen yerde dinleyen Padişah tarafından, mahallî idarecilere şikâyetleri önlemek üzere adâletnâmeler de gönderilmiştir.

III. Mehmed, Adlî mahlasıyla şiirler yazan, nazik ruhlu ve zayıf irâdeli bir padişah; ancak Osmanlı padişahları arasında en çok takvâ sahibi olanlardandır. Zamanındaki sadrazamlar arasında Koca Sinan Paşa, Ferhad Paşa, Hadım Hüseyin Paşa, hiç kimsenin beğenmediği Cığala-zâde (Cağaloğlu) Sinan Paşa ve İbrahim Paşa’yı; âlimler arasında Hasan Can’ın oğlu Hoca Sa’deddin, Şeyhülislâm Bostan-zâde Mehmed Efendi, Hoca-zâde Mehmed Efendi ve şeyhlerden Şeyh Muhyiddin Efendi ile Şeyh Şemseddin Sivâsî’yi zikretmeliyiz.
ZEVCELERİ: 1- Hândân Vâlide Sultân; I. Ahmed’in annesi. 2- Vâlide Sultân; Abaza asıllı ve I. Mustafa vâlidesi. 3- Haseki; Şehzâde Mahmûd annesi. 4- Haseki; Şehzâde Selim annesi.

ÇOCUKLARI: (İsimleri bilinmeyen beş altı tane daha çocuğunun bulunduğu söylenmektedir). 1-Şehzâde Sultân Selim Hân. 2-Şehzâde Sultân Cihangir Hân. 3-Şehzâde Mahmûd Hân. 4-Şehzâde Ahmed. 5-Şehzâde Mustafa. 6- Hatice Sultân. 7- Ayşe Sultân .

Kaynak:  Osmanlı Araştırmalar Vakfı
15.01.1595 Sultan III. Murad’ın vefatı.
27.01.1595 Sultan III. Mehmed’in tahta çıkması.
16.02.1595 Koca Sinan Paşa’nın azli, Ferhat Paşa’nın üçüncü sadareti.
27.04.1595 Eflak seferine çıkan veziriazam Ferhat Paşa’nın Davutpaşa’dan hareketi.
14.05.1595 Eflak ve Boğdan ‘ın imtiyazlı Voyvodalık statüsüne son verilerek valilikle idare edilen vilayet idaresinin kurulması.
07.07.1595 Veziriazam Ferhat Paşa’nın azli. Koca Sinan Paşa’nın dördüncü sadareti.
Rusçuk’ta Tuna üzerinde köprü kurulmaya başlanması.
16.07.1595 Vezir Sinan Paşa’nın cepheye gitmek üzere Davudpaşa karargâhına geçmesi.
04.08.1595 Estergon Kalesi’nin kuşatılması.
07.08.1595 Başkumandan Sinan Paşazade Mehmed Paşa’nın karargâhına geçmesi.
19.08.1595 Ordu’nun Rusçuk’ta kurulan köprüden Yerköy’e geçmesi.
24.08.1595 Kalugeran savaşı.
28.08.1595 Bükreş’in işgali.
02.09.1595 Estergon Kalesi’nin kahramanca bir müdafaadan sonra düşmana teslimi.
13.09.1595 Ordu’nun Bükreş’ten Tergovişte’ye hareketi.
09.10.1595 Veziriazam ve Serdarıekrem Ferhat Paşa’nın idamı.
17.10.1595 Ordu’nun Tergovişte’den Bükreş’e hareketi.
27.10.1595 Köprü faciası ve “Akıncı” ocağının kapatılması.
31.10.1595 Yerköyü Kalesi’nin düşmesi ve Türklerin kılıçtan geçirilmesi.
19.11.1595 Koca Sinan Paşa’nın azli, Lala Mehmed Paşa’nın sadareti.
28.11.1595 Veziriazam Lala Mehmed Paşa’nın vefatı.
01.12.1595 Koca Sinan Paşa’nın beşinci ve son sadareti.
03.04.1596 Veziriazam Koca Sinan Paşa’nın vefatı.
04.04.1596 İkinci Vezir Damad İbrahim Paşa’nın sadareti.
20.06.1594 Sultan III. Mehmed’in “Eğri Seferi” için İstanbul’dan hareketi.
09.08.1596 Ordu’nun Belgrad’a gelmesi.
26.08.1596 Salankamen’de kurulan Harp Meclisi’nde Sultan III. Mehmed’in başkanlığında savaş durumunun görüşülmesi.
24.09.1596 Eğri Kalesi’nin kuşatılması.
12.10.1596 Eğri Kalesi’nin alınması.
26.10.1596 Haçova meydan muharebesi.
Osmanlı tarihinde parlak zaferle sonuçlanan meydan muharebelerinin sonuncusu.
27.10.1596 Veziriazam Damad İbrahim Paşa’nın azledilmesi ve göreve Cağaloğlu Sinan Paşa’nın getirilmesi.
Ordu yoklaması ve Cağaloğlu Sinan Paşa’nın Anadolu’yu kana bulayan kararları.
05.12.1596 Cağaloğlu Sinan Paşa’nın azli.
Damad İbrahim Paşa’nın ikinci kez sadareti.
22.12.1596 Sultan III. Mehmed’in Eğri seferinden İstanbul’a dönüşü ve törenle karşılanması.
11.10.1597 Tata Kalesi’nin alınması.
03.11.1597 Veziriazam Damad İbrahim Paşa’nın azledilmesi ve Hadım Hasan Paşa’nın sadareti.
29.03.1598 Yanık Kalesi’nin düşman hilesi veya ihaneti sebebiyle düşmesi.
09.04.1598 Eminönü’ndeki Yenicaminin temel atılması töreni.
Hadım Hasan Paşa’nın azli.
İkinci Vezir Cerrah Mehmed Paşa’nın sadareti.
10.09.1598 Arad Kalesi’nin işgali.
28.09.1598 Avusturya’lıların Budin Kalesi’ni kuşatmaları.
01.10.1598 Varat’da toplanan Harp Meclisi’nin kuşatma kararı.
02.10.1598 Budin kuşatmasının kaldırılması.
03.10.1598 Varat kuşatmasının kaldırılması.
20.10.1598 Szolnok konağında çıkan yeniçeri isyanı üzerine Budin’e gidilmekten vazgeçilmesi.
06.01.1599 Veziriazam Cerrah Mehmed Paşa’nın azli.
Damad İbrahim Paşa’nın üçüncü sadareti.
15.05.1599 Damad İbrahim Paşa’nın “Uyvar Seferi”ne hareketi.
18.09.1599 Ordunun Budin önlerine gelmesi.
30.09.1599 Ordunun Peşte’den Ciğerdelen’e hareketi.
02.10.1599 “Tacüt Tevarih” yazarı Şeyhülislam Hoca Sadeddin Efendi’nin vefatı.
14.10.1599 Düşman topraklarına akın hareketleri.
18.10.1599 Eflak Voyvodası asi Mihail’in orduya elçi gönderip itaatını bildirmesi.
07.04.1600 Divan şiirinin büyük ustalarından Bâki’nin ölümü.
14.08.1600 Ordunun Belgrad’dan Kanije Seferine hareketi.
12.09.1600 Kanije muhasarası.
23.091600 Anadolu’da devam eden Celali isyanına karşı gönderilen kuvvetleri.
Kaynari yakınlarında mağlup eden Kara Yazıcı Halim Şah’ın Anadolu’da saltanat ilan etmesi.
22.10.1600 Kanije Kalesi’nin teslim alınması.
10.07.1601 Sadrazam Damad İbrahim Paşa’nın ölümü.
22.07.1601 Yemişçi Hasan Paşa’nın sadareti.
09.08.1601 Sadrazamın Belgrad’a Hareketi.
12.08.1601 Celali İsyanı başı Kara Yazıcı Halim Şah’ın Sepetli muharebesinde mağlup edilmesi.
19.08.1601 Eflak Voyvodası Mihail’in Avusturyalılarca öldürülmesi.
09.09.1601 Alman, İtalyan, İspanyol, Fransız, Macar ve Malta askerlerinden kurulan Hıristiyan Müttefik ordusunun Kral Ferdinand komutasında Kanije Kalesi muhasarası.
18.11.1601 Düşman ordusunun Kanije gazilerine mağlup olarak kaçması.
20.03.1602 Celalilere karşı harekete geçen Hasan Paşa’nın öldürülmesi.
12.07.1602 “İstoln-i Belgrad” Kalesi’nin muhasarası.
06.08.1602 “İstoln-i Belgrad” Kalesi’nin alınması.
08.03.1603 Padişah III. Mehmed’in, Celalilerle siyasetten anlaşma kararı.
Cağaloğlu Sinan Paşa’nın isyan başı Deli Hasan’la görüşmek için görevlendirilmesi.
14.07.1603 Peşte bozgunu.
22.07.1603 Eski Budin muharebesi.
26.09.1603 Tebriz şehrinin Safavi egemenliğine geçmesi.
29.09.1603 Soyan Bozgunu.
Şah Abbas kuvvetlerinin Osmanlı birliklerini mağlup etmesi.
04.10.1603 Veziriazam Yemişçi Hasan Paşa’nın azli.
16.10.1603 Yemişçi Hasan Paşa’nın idamı.
Malkoç Ali Paşa’nın sadareti.
21.10.1603 Tebriz Kalesi’nin Safavilere teslimi.
Nahçıvan’ın tahliyesi.
15.11.1603 Erivan şehrinin, Şah Abbas’a teslimi.
20.11.1603 Sultan III. Mehmed’in ölümü.
21.12.1603 I. Ahmed’in Padişah olması.